Αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Μέχρι τώρα ανάμεσα στα προσόντα μιας καλής Δημοτικής Αρχής ήταν να συγκεντρώνει με επιμέλεια από την πόλη τα σκουπίδια και να τα στέλνει στην πίσω αυλή του γείτονα για ταφή με κόστος βέβαια.
Το κόστος μέχρι πρότινος ήταν 6% επί των εσόδων, ανεξάρτητα από το βάρος που πήγαινε για ταφή. Τα τελευταία χρόνια το κόστος εξαρτάται από το βάρος που πηγαίνει για ταφή με συγκεκριμένη τιμή ανά τόνο.
Στην Αττική για 50 και πλέον χρόνια όλο το βάρος των απορριμμάτων το δέχεται η «Φυλή» (σχεδόν 2.000.000 τόννοι το χρόνο ). Όμως κατά γενική ομολογία η Φυλή έχει κορεστεί και μετά από 2 χρόνια περίπου θεωρείται αδύνατον να συνεχίσει να δέχεται αυτό το τεράστιο βάρος.
Από την άλλη ο δήμος Φυλής, εκτός από μνημείο ανθρώπινου πόνου και περιβαλλοντολογικής υποβάθμισης, έγινε και μνημείο φθοράς συνειδήσεων, αφού έπαιρνε για αντισταθμιστικά οφέλη αρκετά εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, τα οποία, αντί να δαπανηθούν σε έργα βελτίωσης του περιβάλλοντος, σπαταλήθηκαν σε κάθε είδους πελατειακής σχέσης, με αποτέλεσμα ο δήμος αυτός να καταλήξει στον πιο υπερχρεωμένο δήμο της Ελλάδας.
Μέχρι πρόσφατα στη χώρα μας η διαχείριση των απορριμμάτων ακολουθούσε το συγκεντρωτικό μοντέλο, παρά το γεγονός ότι η σχετική νομοθεσία (Ν. 4042/2012) εναρμονίστηκε με την κοινοτική οδηγία 2008/98/Ε.Κ., που στόχο είχε την αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων. Η χώρα μας όμως δεν εφάρμοσε αυτή την οδηγία και έκανε ακριβώς τα αντίθετα.
Προγραμμάτιζε δηλαδή την επεξεργασία πολλών σύμμεικτων αποβλήτων με την κατασκευή και λειτουργία κεντρικών μονάδων φαραωνικού τύπου με διαγωνισμούς ΣΔΙΤ για 25 χρόνια και μάλιστα με μεγάλη εγγυημένη ποσότητα επεξεργασίας στους εργολάβους. Η προηγούμενη περιφερική αρχή Αττικής πρωτοστάτησε στην υλοποίηση του αναχρονιστικού και αναποτελεσματικού αυτού σχεδίου.Ευαγγελιζόταν την ανακύκλωση στα λόγια και στην πράξη προωθούσε και υλοποιούσε τεράστια εργοστάσια για την καύση σύμμικτων αποβλήτων (κλασσική αντιπεριβαλλοντική λύση. Σε όλο του το μεγαλείο δηλαδή το συγκεντρωτικό μοντέλο και η ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Η ενεργειακή αξιοποίηση (καύση) των απορριμμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς να απαγορεύεται, δεν προκρίνεται σαν μέθοδος. Θεωρείται λιγότερο επιθυμητή και ακολουθείται μόνο εφόσον εξαντληθούν οι περισσότερο επιθυμητές μέθοδοι στην ιεράρχηση των δράσεων διαχείρισης αποβλήτων – πρόληψη, προετοιμασία επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωση, οργανική ανακύκλωση, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία. Δεν θεωρείται δηλαδή επιλέξιμη δαπάνη η κατασκευή ενός εργοστασίου καύσης.
ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Στα πλαίσια των κατευθύνσεων αυτών το 2015 στη χώρα μας κυρώθηκε ο εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ).
Η νέα περιφερειακή αρχή ακύρωσε τους διαγωνισμούς για την κατασκευή των φαραωνικών μονάδων επεξεργασίας και πρότεινε σε όλους τους δήμους της Αττικής τη σύνταξη και εφαρμογή τοπικών σχεδίων διαχείρισης απορριμμάτων ( ΤΟΣΔΑ). Παρά τις αρχικές αντιρρήσεις ή τις επιφυλάξεις κάποιων δημάρχων σήμερα αναγνωρίζεται σχεδόν από όλους τους δήμους Αττικής η αναγκαιότητα της αποκεντρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων.
Το Εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων είναι σε ιδιαίτερα θετική κατεύθυνση και στηρίζει την αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και το δημόσιο χαρακτήρα της.
Από το περιφερειακό συμβούλιο Αττικής ψηφίστηκε ο ΠΕΣΔΑ, για τον οποίο έγινε κριτική ότι δεν προέβλεπε χρονικά τη χωροθέτηση μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) ΚΑΙ ΧΥΤΥ, ενώ τα ΚΔΑΥ και ΣΕΔ δεν λειτουργούσαν με δημόσιο χαρακτήρα, ούτε υπήρχε χρονοδιάγραμμα για το κλείσιμο της Φυλής και κλπ.
Πρέπει άμεσα να γίνει χωροθέτηση των 6 ΜΕΑ, 3 μονάδων μηχανικής κομποστοποίησης και των ΧΥΤΥ.
Στο τέλος του 2018 νομιμοποιήθηκε η ίδρυση δημοτικών και διαδημοτικών ΚΔΑΥ, καθώς και δημοτικών μονάδων κομποστοποίησης, καθώς και η δυνατότητα των δήμων να πουλούν τα ανακυκλώσιμα υλικά. Δημιουργήθηκε ακόμη και μητρώο παραγωγών με περισσότερα από 20.000 μέλη, γεγονός που θα περιορίσει την εισφοροδιαφυγή.
ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΑΣ
Όσον αφορά το ΤΟΣΔΑ του Δήμου μας, η δημοτική μας κίνηση υποστηρίζει την αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και τον δημόσιο χαρακτήρας της, με τις απαραίτητες προϋποθέσεις που πρέπει να τεθούν.
Στον ΤΟΣΔΑ του δήμου μας επισημάναμε ότι το μοντέλο αυτό δεν απέχει πολύ από το συγκεντρωτικό μοντέλο διαχείρισης, ούτε εξασφαλίζει το δημόσιο χαρακτήρα στο βαθμό που επιβάλλεται.
Βέβαια ευθύνεται και η κυβέρνηση για την καθυστέρηση νομοθέτησης για χωροθετήσεις, προσλήψεις προσωπικού κ.λπ. παρόλον ότι ψηφίστηκαν νόμοι σε θετική κατεύθυνση όπως η ίδρυση ΚΔΑΥ, η πώληση ανακυκλώσιμων από τους δήμους, οι προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στα ανταποδοτικά, δυνατότητες χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ, το Πράσινο Ταμείο, χρειάζεται να γίνουν ακόμη πολλά.
Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ
Η θέση της παράταξης μας αντανακλά την πολιτική μας αντίληψη στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, που πρέπει να είναι αποκεντρωμένη, δημόσιου χαρακτήρα, φιλική στο περιβάλλον, με την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή των δημοτών και των συλλογικοτήτων της πόλης μας.
Η δημοτική μας κίνηση ήδη από το 2013 είχε διοργανώσει ημερίδες για το κρίσιμο αυτό θέμα και είχε θέσει το ζήτημα μαζί και με άλλους φορείς στο Δημοτικό Συμβούλιο, είχε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις με στόχο τη σύνταξη Τοπικού Σχεδίου στην πόλη μας. Η δημοτική αρχή όμως, δεν ανταποκρίθηκε, όπως και άλλοι δήμοι, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να συνεχίζει να υφίσταται.
Ο δήμος μας, με βάση τα στοιχεία του ΕΣΔΝΑ για το 2015, έχει πολύ χαμηλό ποσοστό ανακύκλωσης, μόλις 3,75%, παρόλο που έγιναν κάποιες προσπάθειες, αλλά ήταν αποσπασματικές.
Η δημοτική μας παράταξη εκτιμά ότι, ανεξάρτητα από τις ευθύνες των περιφερειών και των κυβερνήσεων, αλλά και κατεστημένες νοοτροπίες στην κοινωνία, είναι βέβαιο ότι οι δήμοι μπορούσαν και μπορούν μόνοι τους να προχωρήσουν στην πρόληψη δημιουργίας απορριμμάτων, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Όμως όλοι σχεδόν οι δήμοι και ο δήμος Ηλιούπολης δεν είχαν την απαιτούμενη πολιτική βούληση, να προχωρήσουν στην εκπόνηση και υλοποίηση τοπικών σχεδίων διαχείρισης.
Στο Τοπικό Σχέδιο του δήμου μας διατηρούνται οι μπλε κάδοι, αλλά δεν προτείνεται ξεχωριστό ρεύμα συλλογής, για τα οργανικά απόβλητα με την εγκατάσταση εκτεταμένου δικτύου καφέ κάδων.
Εκτιμούμε ως δημοτική παράταξη ότι οι μπλέ κάδοι έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους. Το 50% του περιεχομένου τους δεν είναι πλέον ανακυκλώσιμα υλικά, ενώ μεγάλο μέρος του περιεχομένου τους το αφαιρούν οι ρακοσυλλέκτες.
Ο κύκλος διαχείρισης των αποβλήτων πρέπει να ολοκληρώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο εντός του δήμου, ώστε να αξιοποιείται το πλεονέκτημα της εγγύτητας και να μην επιβαρύνεται ο δήμος με υψηλό κόστος μεταφοράς.
Στην επιτυχία αυτού του σχεδιασμού θα συμβάλουν η ίδρυση δημοτικού ΚΔΑΥ και διαδημοτικής μονάδας κομποστοποίησης, με την προϋπόθεση ότι οι δραστηριότητες αυτές θα στελεχωθούν με το απαραίτητο μόνιμο προσωπικό. Επίσης το τοπικό σχέδιο πρέπει να διευρύνει τη δραστηριότητα του ΣΜΑ στη Β ζώνη Υμηττού.
Από το τοπικό σχέδιο του δήμου απουσιάζουν τρόποι εμπλοκής των δημοτών κατά την εφαρμογή του, όπως Σχολικές μονάδες, αθλητικοί σύλλογοι και άλλες συλλογικότητες.
Η δημοτική μας κίνηση προγραμματίζει την εφαρμογή στον δήμο Ηλιούπολης του αποκεντρωμένου μοντέλου διαχείρισης, με το δημόσιο χαρακτήρα του, ώστε να προκύψει ένα τοπικό σχέδιο διαχείρισης Των απορριμμάτων φιλικό στο περιβάλλον, αλλά και αποτελεσματικό.
Αν το ΤΟΣΔΑ του δήμου επιτύχει το στόχο του το 2020, το οικονομικό όφελος θα είναι 2.000.000€ .
Αν αυτός ο φιλόδοξος στόχος επιτευχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό, τότε το όφελος θα είναι και πάλι μεγάλο.
Δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η Ε.Ε, από το 2025 θα επιβάλει πρόστιμο, αν δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι της ανακύκλωσης, γεγονός που συμβαίνει σήμερα με τις παράνομες χωματερές.
Ο ΚΑΦΕ ΚΑΔΟΣ
Στόχος μας είναι ο καφέ κάδος να υπάρχει σε όλες τις θέσεις κάδων απορριμμάτων και όχι μόνο σε κεντρικά ή ειδικά σημεία. Τα οργανικά απόβλητα αποτελούν το 40% και πλέον των αποβλήτων. Ο μπλε κάδος πρέπει να καταργηθεί, αφού στην πράξη έχει αποδειχτεί ότι του 50 % των αποβλήτων που συγκεντρώνει είναι σύμμικτα.
Το πρόγραμμα αυτό μπορεί να ξεκινήσει πιλοτικά σε μια συνοικία.
Στον τομέα της κομποστοποίησης στοχεύσουμε σε διαδημοτική συνεργασία, διότι διαφορετικά οι μεγάλες ποσότητες θα συγκεντρώνονται στο ΕΜΑΚ της Φυλής.
Θα επιδιώξουμε μέσα από διαδημοτικές συμπράξεις τη δημιουργία ΚΔΑΥ δημόσιου χαρακτήρα με συμμετοχή των ΟΤΑ, τα έσοδα των οποίων θα κατευθύνονται στους δήμους, ώστε να επενδύονται περαιτέρω στη διαλογή στην πηγή, στην ανακύκλωση κ.λπ.
το καθεστώς της Ε.Ε.Α.Α. η οποία κατά 65% έχει ιδιώτες μετόχους και των ΣΕΔ.
Οι ΟΤΑ πρώτου βαθμού μπορούν να κάνουν άριστα τη διαχείριση με τρόπο διαφανή και αποτελεσματικό. Δεν μας εκφράζει η εμπλοκή Μ.Κ.Ο στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Όσον αφορά τις ΚΟΙΝΣΕΠ, η θέση μας είναι ότι μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά, χωρίς να υποκαθιστούν πάγιες αυτοδιοικητικές δομές, με διαφάνεια και λειτουργία, ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα να γίνουν ο Δούρειος Ίππος στις εργασιακές σχέσεις.
Πρέπει γίνει πράξη η αναλυτική λογιστική (ομάδα 9) έτσι ώστε να υπάρχει διαφάνεια και έλεγχος της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών και να είναι εμφανείς οι ευθύνες διαχείρισης.
Για τη λειτουργία του ΣΜΑ εκτιμούμε ότι με την αποκεντρωμένη διαχείριση θα μειωθεί η σημερινή του λειτουργία, αλλά πρέπει άμεσα να υπάρξει νέα χωροθέτηση σε κατάλληλη περιοχή, αφού ο υπό λειτουργία ΣΜΑ ανήκει στη β΄ Ζώνη Υμηττού και λειτουργεί χωρίς νόμιμη άδεια.
Επιβάλλεται η άμεση χωροθέτηση των 8 προτεινόμενων πράσινων σημείων, για τα οποία δεν απαιτείται άδεια, καθώς και του ΚΑΕΣΔΙΠ, για το οποίο απαιτείται άδεια, καθότι αυτά αποτελούν κομβικά στοιχεία στην εναλλακτική διαχείριση.
Πηγές χρηματοδότησης των παραπάνω σχεδίων, καθώς και των καφέ κάδων υπάρχουν, καθώς και η διάθεσή τους δωρεάν από την ΕΣΔΝΑ.
Υποστηρίζουμε την εκπτωτική πολιτική του ΤΟΣΔΑ με την προϋπόθεση να εφαρμοστεί αναδιανεμητική πολιτική υπέρ των πιο φτωχών συμπολιτών μας.
Για την υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων στόχος μας ως δημοτικής αρχής είναι η ενεργή συμμετοχή των συλλογικοτήτων της πόλης μας, όπως σχολεία, τοπικοί, πολιτιστικοί και αθλητικοί σύλλογοι κ.λπ., που μπορούν να ενθαρρύνουν και τη συμμετοχή των δημοτών και κυρίως των νέων στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Ειδικά τα σχολεία έχουν μεγάλες δυνατότητες συμμετοχής, αφού από την ΕΣΔΝΑ χορηγούνται δωρεάν κάδοι εσωτερικού χώρου και παράλληλα οι σχολικές κοινότητες ενισχύονται οικονομικά ανάλογα με την αύξηση της συμμετοχής τους στην ανακύκλωση των απορριμμάτων που παράγουν.
Η αξιοποίηση της Επιτροπής διαβούλευσης που προβλέπει ο Καλλικράτης είναι χρήσιμη τόσο στο σχεδιασμό, όσο και στον έλεγχο και τον καθορισμό της πορείας του σχεδίου διαχείρισης των απορριμμάτων στην πόλη.
Οι δημοτικές παρατάξεις πρέπει να πάρουμε θέση στο θέμα της κατάργησης της Φυλής, που πρέπει να είναι στόχος βραχυπρόθεσμος, γεγονός που προϋποθέτει την άμεση χωροθέτηση των ΧΥΤΥ και ΜΕΑ.
Στόχο μας είναι επίσης η ίδρυση των ΜΕΑ, τα οποία θα συμβάλουν στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων που μεταφέρονται για ταφή. Σήμερα αυτά φθάνουν στα 2 εκατομμύρια τόννους. Αν ο στόχος αυτός ολοκληρωθεί το 2020 θα μεταφέρονται για ταφή 680 χιλιάδες τόννοι.
Η διαχείριση των απορριμμάτων πρέπει να γίνεται στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό στην πόλη μας, σε διαδημοτικό επίπεδο, με την ίδρυση των ανάλογων ΚΔΑΥ, μονάδων κομποστοποίησης κ.λπ.
Προϋπόθεση απαραίτητη για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος είναι η δημιουργία μονίμων θέσεων απασχόλησης, άλλα και η ένθερμη και ενεργή στήριξη της προσπάθειας από τους δημότες και τις συλλογικότητες. Με την αυτενέργεια τους θα κάνουν το καλύτερο δυνατό.
Θεωρούμε ότι οι άνω που θέσεις που αναπτύξαμε μπορούν να αποτελέσουν βάση για σύγκλιση των απόψεων των δημοτικών παρατάξεων στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Δίνουμε το λόγο στους ανθρώπους της πόλης μας, με σκοπό να συνδράμουν στη δημιουργία των θέσεων μας. Ακούμε προβληματισμούς και ιδέες και το αποτέλεσμα της συζήτησης θα είναι η διαμόρφωση ενός προγράμματος, το οποίο θα μας αφορά όλους.
Η συζήτηση δεν έχει κλείσει ακόμα, θα σας βρούμε στις γειτονιές, τους δρόμους και τις πλατείες της πόλης μας για να συνδιαμορφώσουμε όλοι μαζί το τελικό πρόγραμμα της παράταξής μας.
Παρακάτω μπορείτε να στέλνετε τις προτάσεις σας: